Ο Δράκοντας κι ο Άϊ-Γιώργης

Ο Δράκοντας κι ο Άϊ-Γιώργης

Το τραγούδι του Αη-Γιώργη

Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου

Περιεχόμενα
1. Ο Δράκοντας κι ο Άϊ-Γιώργης (Κωστή Ψυχογιού)
2. ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ Τ’ ΆΪ-ΓΙΩΡΓΗ (από το Καταλαγάρι και τα Πεζά Πεδιάδος στη δεκαετία τού 1940)
3. Βίντεο 1: Τραγούδι επιτραπέζιο, το οποίο τραγουδιόταν την ημέρα της εορτής του Αγίου Γεωργίου, με προέλευση από την Σινασό Καππαδοκίας.
4. Βίντεο 2: «Ο Άη Γιώργης και ο Δράκοντας» Αλέξανδρος Παπαδάκης
5. Βίος: Ο Άγιος Μεγαλομάρτυς Γεώργιος ο Τροπαιοφόρος

1. Ο Δράκοντας κι ο Άϊ-Γιώργης
του Κωστή Ψυχογιού
Η πρώτη μετά το Πάσχα, την 23ην Απριλίου εορταζομένη (αν το Πάσχα έχη προηγηθή) ή τη Δευτέρα τού Πάσχα (εάν αυτό εορτασθή μετά την 23η)
και αρρήκτως συνδεδεμένη προς αυτό μνήμη νέου την ηλικία στρατιωτικού αγίου είναι η τού Αγίου Γεωργίου, Μεγαλομάρτυρος και Τροπαιοφόρου, τού δημοφιλεστάτου νεαρού εφίππου Αγίου με σέβας ανάμεσα στους Χριστιανούς αλλά και Μουσουλμάνους: «Έαρ ημίν εξέλαμψεν η λαμπρά τού Δεσπότου και θεία εξανάστασις, προς ουράνιον Πάσχα εκ γής ημάς παραπέμπον· ταύτη δε συνεκλάμπει τού πανενδόξου μάρτυρος Γεωργίου η μνήμη η φωταυγής» (Εξαποστειλάριο, σε ήχο πλ. Β').

Ως μεγαλόψυχος ένοπλος Άγιος, ο Γεώργιος θεωρείται «αιχμαλώτων ελευθερωτής», «πτωχών υπερασπιστής» και «βασιλέων υπέρμαχος»: «Ως τών αιχμαλώτων ελευθερωτής και τών πτωχών υπερασπιστής, ασθενούντων ιατρός, βασιλέων υπέρμαχος, τροπαιοφόρε μεγαλομάρτυς Γεώργιε» (από το Απολυτίκιο τού Αγίου, σε ήχο Δ'). Στον ευεργέτη στρατιωτικόν άγιο τα ρήματα «περιφρούρησον» και «διάσωσον» αρμόζουν: «Εν θαλάσση με πλέοντα, εν οδώ με βαδίζοντα, εν νυκτί καθεύδοντα, περιφρούρησον· επαγρυπνούντα διάσωσον παμμάκαρ Γεώργιε» (στιχηρό προσόμοιο σε ήχο Δ').

Ο Άγιος από την Καππαδοκία είν’ ιδιαίτερα γνωστός εις την Κρήτη: αμέτρητοι οι αφιερωμένοι στ’ όνομά του ναοί και πάμπολλες οι τοπικές παραδόσεις. Σπουδαία είναι η πάνδημη πανήγυρι στην Ασή-Γωνιά Αποκορώνου, όπου οι κτηνοτρόφοι φέρνουν από τα όρη τα «έγγαλα», τα γαλακτοφόρα δηλαδή πρόβατα: το γάλα των αρμέγεται, ως προσφορά στον Άγιο, για να ευλογήση Αυτός τα ζωντανά και τα γεννήματά των, και μοιράζεται μετά τη Λειτουργία βρασμένο στους πανηγυριώτες· ο Όρθρος τής πρωτότυπης αυτής εορτής με τις αρχαίες ελληνικές ρίζες κρατεί πολλές ώρες (από το χάραμα μέχρι το μεσημέρι)· πολύς ο θόρυβος και τα τρεχάματα στον αυλόγυρο τής εκκλησιάς τ’ «Άϊ-Γιώργη τού Βούτακα»!

Οι ’περήφανοι Αση-Γωνιώτες τραγουδούνε το ριζίτικο: «Ψηλά στον Αποκόρωνα στσ’ Ασή-Γωνιάς τα μέρη, / ο Άϊ-Γιώργης βρίχνεται ο ψαροκαβαλλάρης, / απού τον εορτάζουνε στσι ’κοσιτρείς τ’ Απρίλη, / κι ούλ’ οι βοσκοί τσ’ Ασή-Γωνιάς αρμέγου ν-τα σφαχτά ντως / για να τσι βλέπ’ η χάρη Ντου». Στην ανατολική Κρήτη ο Άϊ-Γιώργης σχετίζεται με τις πηγές και τα πηγάϊδια: όπου πηγή κι ο Άγιος, φύλακας από το «άγριο θεριό και δράκοντα μεγάλο», που απειλεί τους υδρευομένους οικισμούς.

Το θέμα της δρακοντοκτονίας είναι πανάρχαιο στην ελληνική μυθολογία: ο εκηβόλος Φοίβος Απόλλων ετόξευσε από μακρυά τη Δράκαινα στις ρίζες τού Παρνασσού· στον πέτρινο τόπον, απού ήθελε αυτός να καταλάβη για να ορίζη εφεξής τής Γαίας το Μαντείο· τον τόπον αυτόν από το σάπισμα τού τρομερού φιδιού εκάλεσαν Πυθώ. Είχαν από την Κνωσό ξεκινήσει οι πρώτοι ιερείς και θεράποντες τού Δελφικού Μαντείου.

Ένα πολύ ωραίο αφιέρωμα, συνέχεια ΕΔΩ!