Απόσπασμα από την Αυτοβιογραφία του Μίκη Θεοδωράκη «Οι Δρόμοι του Αρχάγγελου» για το Τροπάριο της ΚΑΣΣΙΑΝΗΣ
«… Στα 1942, τη Μεγάλη Τρίτη, η Τριπολιτσά είχε αναστατωθεί από τη μάχη των τριών Κασσιανών, όπως την ονόμασαν. Το τύπωμα και το μοίρασμα διαφημιστικών προκηρύξεων, που προκάλεσε την παρέμβαση των αρχών κατοχής και ο αφορισμός από το δεσπότη του Γιάννη Κούρου με την απαγόρευση να δοθεί η «Κασσιανή» του στη μητρόπολη, προσέδωσε εκρηκτικό χαρακτήρα στην ατμόσφαιρα. Εκτός από τον Κούρο, ο καθηγητής μου κ. Παπασταθόπουλος είχε γράψει τη δική του «Κασσιανή», που θα την ερμήνευε ο ΜΟΤ (Μουσικός Όμιλος Τριπόλεως) στον Προφήτη Ηλία, κι εγώ με τη δική μου, που θα τη δίναμε στην Αγία Βαρβάρα. Ο Κούρος βρήκε τελικά κάποιο ξωκλήσι. Το έργο του ήταν στηριγμένο στην Αρκαδική Μουσική, δηλαδή μια απλούστευση της βυζαντινής, δικής του επινοήσεως. Ο ίδιος ήταν καθηγητής ιχνογραφίας στο γυμνάσιο, δεξιός ψάλτης στον Αι-Βασίλη, τη μητρόπολη, και κυρίως μέγας τραγουδιστής, με ειδικότητα τα επιτραπέζια «κολοκοτρωναίικα», όπως είναι γνωστά. Πολύ ψηλός, ξερακιανός, θυμόσοφος, καλαμπουρτζής και γερό ποτήρι, αποτελούσε ένα ζωντανό θρύλο. Στην «Κασσιανή» του στη φράση «ων εν τω Παραδείσω», είχε βάλει φωνές που έκαναν «τσίου τσίου», δηλαδή τα πουλιά του Παραδείσου, πράγμα που έδινε χειροπιαστά την εικόνα και ίσως γι’ αυτήν την τόλμη ο δεσπότης τον αφόρισε. Δεδομένου ότι η βυζαντινή τέχνη θα πρέπει να παραμένει απογυμνωμένη από ειδωλολατρικά τερτίπια, όπως είναι τα «πουλάκια» ή τα μουσικά όργανα ή μια νέα αντίληψη για τη μελοποίηση, που να ξεφεύγει από τα ιερά πρότυπα και την παράδοση της εκκλησίας. Η σύνθεση της δική μου «Κασσιανής» έγινε στις αρχές του 1942. Τότε είχα μια δική μου τετράφωνη χορωδία στην Αγία Βαρβάρα, για το μέρος της Λειτουργίας. Έγραφα «Χερουβικά», «Σε υμνούμεν» και άλλα μέρη. Άρχισα τις πρόβες αμέσως.
«… Στα 1942, τη Μεγάλη Τρίτη, η Τριπολιτσά είχε αναστατωθεί από τη μάχη των τριών Κασσιανών, όπως την ονόμασαν. Το τύπωμα και το μοίρασμα διαφημιστικών προκηρύξεων, που προκάλεσε την παρέμβαση των αρχών κατοχής και ο αφορισμός από το δεσπότη του Γιάννη Κούρου με την απαγόρευση να δοθεί η «Κασσιανή» του στη μητρόπολη, προσέδωσε εκρηκτικό χαρακτήρα στην ατμόσφαιρα. Εκτός από τον Κούρο, ο καθηγητής μου κ. Παπασταθόπουλος είχε γράψει τη δική του «Κασσιανή», που θα την ερμήνευε ο ΜΟΤ (Μουσικός Όμιλος Τριπόλεως) στον Προφήτη Ηλία, κι εγώ με τη δική μου, που θα τη δίναμε στην Αγία Βαρβάρα. Ο Κούρος βρήκε τελικά κάποιο ξωκλήσι. Το έργο του ήταν στηριγμένο στην Αρκαδική Μουσική, δηλαδή μια απλούστευση της βυζαντινής, δικής του επινοήσεως. Ο ίδιος ήταν καθηγητής ιχνογραφίας στο γυμνάσιο, δεξιός ψάλτης στον Αι-Βασίλη, τη μητρόπολη, και κυρίως μέγας τραγουδιστής, με ειδικότητα τα επιτραπέζια «κολοκοτρωναίικα», όπως είναι γνωστά. Πολύ ψηλός, ξερακιανός, θυμόσοφος, καλαμπουρτζής και γερό ποτήρι, αποτελούσε ένα ζωντανό θρύλο. Στην «Κασσιανή» του στη φράση «ων εν τω Παραδείσω», είχε βάλει φωνές που έκαναν «τσίου τσίου», δηλαδή τα πουλιά του Παραδείσου, πράγμα που έδινε χειροπιαστά την εικόνα και ίσως γι’ αυτήν την τόλμη ο δεσπότης τον αφόρισε. Δεδομένου ότι η βυζαντινή τέχνη θα πρέπει να παραμένει απογυμνωμένη από ειδωλολατρικά τερτίπια, όπως είναι τα «πουλάκια» ή τα μουσικά όργανα ή μια νέα αντίληψη για τη μελοποίηση, που να ξεφεύγει από τα ιερά πρότυπα και την παράδοση της εκκλησίας. Η σύνθεση της δική μου «Κασσιανής» έγινε στις αρχές του 1942. Τότε είχα μια δική μου τετράφωνη χορωδία στην Αγία Βαρβάρα, για το μέρος της Λειτουργίας. Έγραφα «Χερουβικά», «Σε υμνούμεν» και άλλα μέρη. Άρχισα τις πρόβες αμέσως.
Κάθε φωνή
ξεχωριστά. Έτσι κάθε μέρα δούλευα τέσσερις ώρες μόνο για τις φωνές.
Ανακάλυψα και ένα θαυμάσιο βαρύτονο –ήταν μόνιμος επιλοχίας– για τον
οποίον έγραψα ένα μεγάλο σόλο. Στη δική μας εκτέλεση, στην Αγία Βαρβάρα,
χάρη στον πατέρα μου, ήρθαν οι αρχές της πόλης. Ο Παπανούτσος μας έφερε
την ιντελιγκέντζια. Ο κόσμος πατείς με πατάω σε. Ψάλαμε από το
γυναικωνίτη με μεγάλο τράκ και συγκίνηση… Ο Παπανούτσος, όλος χαρά, μας
έσφιγγε τα χέρια στο προαύλιο της αυλής. Μετά οι τρεις χορωδίες σμίξαμε
σε μια υπόγεια ταβέρνα, φάγαμε ήπιαμε και, οι αθεόφοβοι, ψάλαμε και τις
τρεις «Κασσιανές»…».
Η ΧΟΡΩΔΙΑ ΤΡΙΠΟΛΗΣ το 2012 ερμήνευσε τη Μ. Τρίτη το “Τροπάριο της ΚΑΣΣΙΑΝΗΣ μετά 70 χρόνια (1942-2012) από την πρώτη εκτέλεση στον ίδιο Ι.Ν. της Αγίας Βαρβάρας, από τον ίδιο γυναικωνίτη που (πριν 70 χρόνια) είχε αποδώσει την «Κασσιανή» του ο Συνθέτης με τη χορωδία του.
https://youtu.be/0DhjGcakJlE
Η ΧΟΡΩΔΙΑ ΤΡΙΠΟΛΗΣ το 2012 ερμήνευσε τη Μ. Τρίτη το “Τροπάριο της ΚΑΣΣΙΑΝΗΣ μετά 70 χρόνια (1942-2012) από την πρώτη εκτέλεση στον ίδιο Ι.Ν. της Αγίας Βαρβάρας, από τον ίδιο γυναικωνίτη που (πριν 70 χρόνια) είχε αποδώσει την «Κασσιανή» του ο Συνθέτης με τη χορωδία του.
https://youtu.be/0DhjGcakJlE
Το
τροπάριο της Κασσιανής σε μουσική του Μίκη Θεοδωράκη.
Χορωδιακό-Εκκλησιαστικό έργο για τετράφωνη μικτή χορωδία και ορχήστρα.
Σολίστ: Κυριάκος Καλαϊτζίδης....
youtube.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου