Ταμένο blog...
στίγματα κάποιων στιγμών
και θαυμάτων

Πέμπτη 21 Οκτωβρίου 2010

Άγιος Κυπριανός και Αγία Ιουστίνα

Άγιος Κυπριανός και Αγία Ιουστίνα

Άγιος Κυπριανός

Κυπριανός Καρχηδόνας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση
Ο Άγιος Κυπριανός

Ο Θάσκιος Καικίλιος Κυπριανός (Thascius Caecilius Cyprianus) ήταν εκκλησιαστικός συγγραφέας και επίσκοπος Καρχηδόνας. Έζησε και έδρασε κατά τον 3ο αιώνα, σε μια εποχή έντονων διωγμών από τους Ρωμαίους αυτοκράτορες. Ο ίδιος μαρτύρησε για την πίστη του, γι αυτό καλείται μάρτυρας και Άγιος της Oρθόδοξης και της Kαθολικής εκκλησίας. Επίσης αντιμετώπισε σημαντικά εκκλησιαστικά ζητήματα που προέκυψαν στην εποχή του, όπως το βάπτισμα των αιρετικών και το ζήτημα της μετανοίας των πεπτωκότων, ενώ θεολογικά έδωσε μεγάλη βάση στην ενότητα της εκκλησίας μέσω της Θείας ευχαριστίας καθώς και της ενότητας και κοινωνίας των επισκόπων.


[Επεξεργασία] Βίος

[Επεξεργασία] Καταγωγή και νεανική ηλικία

Γεννήθηκε ανάμεσα στα έτη 200-210 στην Καρχηδόνα της βόρειας Αφρικής. Καταγόταν από αριστοκρατική και εύπορη οικογένεια, η οποία του εξασφάλισε λαμπρή μόρφωση. Η μόρφωση που έλαβε σχετιζόταν κυρίως με τη ρητορική και τη φιλοσοφία, ενώ άσκησε και το επάγγελμα του δικανικού ρήτορα, στη γενέτειρά του.

Στα νεανικά του χρόνια έζησε έντονη ζωή, υπήρξε ειδωλολάτρης και ασχολήθηκε με τη μαγεία, που στην περιοχή της Καρχηδόνας την εποχή του ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη. Μάλιστα είχε καταστεί και γνωστός μάγος στην περιοχή, ενώ μετέβη και στην Αντιόχεια, που ήταν το πολιτιστικό κέντρο της εποχής, συνεχίζοντας και διευρύνοντας την τέχνη της μαγείας.

[Επεξεργασία] Η μεταστροφή του και η ιεροσύνη

Η διαδικασία μεταστροφής του Κυπριανού ξεκίνησε από την εποχή που βρέθηκε στη Αντιόχεια. Ο ίδιος ήταν φορέας υψηλής παιδείας και στο πέρασμα των ετών αντιλήφθηκε πως η ειδωλολατρεία και η μαγεία κατέρρεαν υπό το καθεστώς της δυναμικής εμφάνισης του χριστιανισμού. Σε αυτή την εσωτερική αναζήτηση γνώρισε τον άνθρωπο ο οποίος θα τον επηρέαζε βαθύτατα και αυτός ήταν ο πρεσβύτερος Καικίλιος (Ιερώνυμος, De Viris Illustribus, 68) ή Καικιλιανός (Πόντιος, Vita Cypriani, 4), στον οποίο όφειλε και τη μεταστροφή του στο Χριστιανισμό. Ο ίδιος βαπτίσθηκε το Μεγάλο Σάββατο του 246.

Ύστερα από πιέσεις των συμπατριωτών του, νεοφώτιστος ακόμα Χριστιανός, αποδέχθηκε να εισαχθεί στον κλήρο και σε σύντομο χρονικό διάστημα έλαβε με σειρά όλα τα αξιώματα του κατωτέρου κλήρου (αναγνώστης, υποδιάκονος, διάκονος), στην Καρχηδόνα. Με την εισαγωγή του στον κλήρο άμεσα διενήργησε σημαντικό έργο, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στα εξαιρετικά του κηρύγματα για την προσέλκυση ειδωλολατρών, έργο που άρχισε άμεσα να αποδίδει καρπούς. Έτσι μόλις ένα έτος μετά από νέες πιέσεις, χειροτονείται πρεσβύτερος. Η φήμη του εξαπλώνεται πέρα από την Καρχηδόνα και οι λαμπροί λόγοι του από άμβωνος θα γίνουν σημείο αναφοράς. Δύο έτη αργότερα ο επίσκοπος Καρχηδόνος Δονάτος απεβίωσε και με καθολική στήριξη του ποιμνίου εξελέγη επίσκοπος Καρχηδόνας. Αυτό συνέβη προς τα τέλη του έτους 248 ή τις αρχές του 249.

[Επεξεργασία] Ο μεγάλος διωγμός του Δεκίου και η δράση του

Από τα τέλη του έτους 249 μέχρι το 251 η Εκκλησία γνώρισε τον σκληρό διωγμό του Δέκιου. Ο Κυπριανός, εξαιτίας του μίσους που έτρεφαν προς το πρόσωπό του οι Εθνικοί, προτίμησε να αποσυρθεί σε ένα καταφύγιο κοντά στην Καρχηδόνα και από εκεί να ποιμαίνει το λαό του. Η πατρική αγάπη και η ποιμαντική μέριμνα προς το λαό του, πνευματική και υλική, η σταθερότητα και καθαρότητα των θέσεών του, η εμμονή στην παράδοση και η ορθοπραξία του προσέδωσαν μεγάλο κύρος στον ιερό Πατέρα και έτσι καταξιώθηκε στη συνείδηση των Χριστιανών της καθολικής Εκκλησίας. Το 251 επέστρεψε στα καθήκοντά του αφού ο διωγμός έπαψε, αλλά το έτος 252 διετάχθη και νέος διωγμός στην περιοχή της Καρχηδόνος, την ώρα επιδημία πανώλης έπληξε την πόλη. Ο ίδιος αυτήν την εποχή συγκέντρωσε του χριστιανούς και διενήργησε μεγάλο έρανο για ενίσχυση των ανθρώπων της πόλεως ανεξαιρέτως πίστης, ενώ ο ίδιος από κοντά ενίσχυε, παρηγορούσε και συμπαραστεκόταν στους αρρώστους και τις οικογένειές τους.

[Επεξεργασία] Το ζήτημα των πεπτοκότων και των ερίδων του βαπτίσματος

Η λήξη του διωγμού σήμανε και την έναρξη των προβλημάτων, είτε αυτά αφορούσαν την ανασυγκρότηση της Εκκλησίας είτε σοβαρά ποιμαντικά ζητήματα. Ένα τέτοιο οξύ πρόβλημα, που έπρεπε άμεσα να αντιμετωπιστεί, ήταν εκείνο που αφορούσε την επιστροφή των πεπτωκότων (Λατ. lapsi) στους κόλπους της μητέρας Εκκλησίας. Στην κατηγορία αυτή ανήκαν όσοι Χριστιανοί προτίμησαν να θυσιάσουν στα είδωλα, για να αποφύγουν τις συνέπειες του διωγμού. Αυτοί χαρακτηρίσθηκαν ως θυσιάσαντες (sacrificati - thurificati). Υπήρχε όμως και η κατηγορία εκείνων, οι οποίοι δεν τέλεσαν θυσιαστική πράξη. Αυτοί, προκειμένου να επιβεβαιώσουν το γεγονός αυτό, προσκόμισαν έγγραφα από τους ομολογητές, τα οποία, εκτός του ότι βεβαίωναν τη μη τέλεση της θυσίας, επείχαν και τη θέση αφέσεως (libelli). Όσοι είχαν εξασφαλίσει τα έγγραφα αυτά χαρακτηρίσθηκαν ως λιβελλοφόροι (libellatici).

Οι απόψεις των εκκλησιαστικών ανδρών για την επάνοδο των πεπτωκότων στην Εκκλησία ήταν διχασμένες. Οι αυστηρότερες ομάδες απέκλειαν ένα τέτοιο ενδεχόμενο, ενώ οι ίδιοι οι πεπτωκότες αποζητούσαν λύσεις με συνοπτικές διαδικασίες. Πίστευαν πως για την επάνοδό τους αρκούσε η προσκόμιση αφέσεων (libelli) από τους ομολογητές. Ο Κυπριανός ήταν υπέρ της άποψης να εκδηλώσουν οι θυσιάσαντες την ειλικρινή, μακρά και έμπρακτη μετάνοιά τους στο σώμα της Εκκλησίας. Επίσης, διαφωνούσε με την αντιεκκλησιαστική πρακτική της παροχής των αφέσεων από τους Ομολογητές. Το αδιέξοδο ήταν προφανές και ο άγιος συγκάλεσε το έτος 251 Σύνοδο στην Καρχηδόνα, προς εξεύρεση λύσης. Η Σύνοδος αποδέχθηκε τις απόψεις του Κυπριανού και έτσι δόθηκε λύση στο πρόβλημα.

Υπήρξαν όμως και εκείνοι που δεν αποδέχθηκαν τις αποφάσεις της Συνόδου και λειτούργησαν σχισματικά. Έτσι, δημιουργήθηκε μία ομάδα αντιφρονούντων από πέντε πρεσβυτέρους και το διάκονο Φηλικίσσιμο, που επονομάστηκε Σχίσμα του Φηλικίσσιμου η οποία εξέλεξε επίσκοπο τον Φορτουνάτο. Μία άλλη ομάδα, μοντανιστικών τάσεων, εξέλεξε ως επίσκοπο τον Μάξιμο. Ο Κυπριανός, όμως, παρέμεινε σταθερός στις θέσεις του και στις αποφάσεις της Συνόδου, γεγονός που τον καταξίωσε στη συνείδηση της Εκκλησίας.

Το έτος 254 ανέκυψε το πρόβλημα του αναβαπτισμού των αιρετικών. Ο Κυπριανός, ακολουθώντας το έθος της βορειοαφρικανικής Εκκλησίας, αλλά και εκείνων της Μικράς Ασίας, ξαναβάφτιζε τους αιρετικούς που επέστρεφαν στους κόλπους της καθολικής Εκκλησίας και δεν είχαν τελέσει πρωτύτερα κανονικό βάπτισμα σε αυτήν. Το ίδιο έπραττε και στην περίπτωση εκείνων, που είχαν τελέσει βάπτισμα μέσα στις σχισματικές Εκκλησίες. Αντίθετη ήταν η άποψη του επισκόπου Ρώμης Στέφανου, ο οποίος θεωρούσε έγκυρο το βάπτισμα των αιρετικών και των σχισματικών. Υποστήριζε, μάλιστα, πως αρκούσε για την επάνοδό τους η επίθεση των χειρών.

Για το θέμα αυτό συνήλθαν τρεις σύνοδοι στην Καρχηδόνα. Η πρώτη το έτος 255 με τη συμμετοχή 31 επισκόπων και οι άλλες δύο μέσα στο έτος 256, στις οποίες συμμετείχαν 71 επίσκοποι την πρώτη φορά και 87 επίσκοποι τη δεύτερη. Οι αποφάσεις αυτών των Συνόδων δικαίωσαν την πρακτική και τη στάση του αγίου Κυπριανού. Το γεγονός αυτό εξόργισε τον Στέφανο Ρώμης και αφόρισε τον άγιο, χωρίς όμως να προλάβει να λάβει κανονική ισχύ η καταδικαστική απόφαση.

[Επεξεργασία] Το τέλος της ζωής του και το μαρτύριό του

Από το έτος 256 άρχισαν και πάλι οι διώξεις κατά των Χριστιανών από τον αυτοκράτορα Βαλεριανό. Ο Κυπριανός συνελήφθη και εξορίστηκε στο χωριό Κούρουβη. Ένα έτος αργότερα επανέκαμψε στην έδρα του, όμως ανθύπατος της περιοχής Γαλέριος, εξέδωσε διάταγμα να επανασυλληφθεί ύστερα από κατηγορίες σε βάρος του. Έτσι οδηγήθηκε ενώπιον του. Μη αποδεχόμενος να εκπέσει της πίστεως του μετά από βασανισμούς αποφασίσθηκε ο αποκεφαλισμός του στις 14 Σεπτεμβρίου 258.

Ο άγιος "παρέδωσε το πνεύμα του", αφού πρώτα δήλωσε με παρρησία, μπροστά στον Ανθύπατο Γαλέριο Μάξιμο, τη χριστιανική του ιδιότητα και την άρνησή του να προδώσει τους Χριστιανούς που κρύβονταν για να γλιτώσουν από το θάνατο. Εμπιστεύτηκε τα ιερά άμφια στους διακόνους του, προσευχήθηκε γονατιστός και πρόσφερε 25 χρυσά νομίσματα στο δήμιό του ως φιλοδώρημα[1].

Η μνήμη του τιμάται από την Ορθόδοξη Εκκλησία στις 2 Οκτωβρίου και από τη Ρωμαιοκαθολική στις 16 Σεπτεμβρίου.

Τετάρτη 20 Οκτωβρίου 2010

Εκκλησάκι Αγίου Κυπριανού - Βόλος

"Κατερίνα, θα πάω σ' ένα πολύ όμορφο εκκλησάκι σήμερα που λειτουργεί μια φορά τον χρόνο! Θέλεις να πάμε παρέα; Θα σ' αρέσει πολύ! Πανηγυρίζει για τον Άγιο Κυπριανό που γιορτάζει αύριο!" μου έλεγε μια φίλη χαρούμενη κι εγώ έτρεχα με τον δίσκο, να παραδώσω έναν καφέ.

Δούλευα και δε θα πήγαινα. Έγραψα βιαστική τα ονόματα σε ένα χαρτάκι, της έδωσα λεφτά να μου ανάψει κι ένα κερί και συνέχισα τη δουλειά μου. Πάει πολύς καιρός που δεν ξέρω ούτε πόσο έχει ο μήνας, πόσο μάλλον ποιος Άγιος γιορτάζει. Εδώ μ' έχουν παρεξηγήσει φίλοι και φίλοι, γιατί δεν πήρα είδηση την γιορτή τους!

Είναι αυτό που λένε... πως τα έχουμε ισσοπεδώσει όλα. Γιορτές, αργίες, Κυριακές. Μέσα σ' αυτούς, κι εγώ.

Έλα μου, ντε, όμως, που μερικές φορές, όταν Σε θέλει και Το θέλεις, βρίσκεσαι εκεί που πρέπει!

Δεν ξέρω αν άνοιξαν δρόμοι ξαφνικά και βρέθηκαν λύσεις, εκείνο που ξέρω είναι πως βρέθηκα εκεί και ένιωσα πολύ ωραία! Ήταν όλα πολύ πρωτόγνωρα για μένα και ένιωσα πολύ συγκινητικά. Εκεί έμαθα πως το εκκλησάκι ήταν του Παλιού ημερολογίου, καθώς και ο ιερέας και οι καλόγεροι κι ότι η γιορτή του Αγίου Κυπριανού και της Αγίας Ιουστίνας είχε περάσει με το νέο ημερολόγιο.
Δε με ένοιαξε. Άλλωστε, ποτέ δεν μπήκα σε καλούπια. Μέτρησα μόνο το πως ένιωσα, το ότι βρήκα κι εκεί την Παναγία με τον Χριστό και όλους τους Αγίους!Δεν είμαι διαβασμένη, δεν ξέρω πολλά, δεν θα έβαζα ποτέ αυτό που πιστεύω σε καμιά ανθρώπινη ζυγαριά και κυρίως ημερομηνιών!Γιατί τις ημερομηνίες, άνθρωποι τις ορίσανε.

Εκεί βρήκα και κυκλάμινα!
Εκεί βρήκα και περιστέρια να πετάνε!
Εκεί βρήκα απλό κόσμο που έτρεχε μες τα χωράφια, τη βροχή και τις λάσπες, να προσευχηθεί!
Εκεί βρήκα σκοτάδια, λακκούβες με νερό της βροχής που γυάλιζαν και θυμήθηκα την μάννα που μου έλεγε όταν ήμουνα παιδί (τις νύχτες που περπατάγαμε με τον φακό - όταν αποχτήσαμε) "όπου γυαλίζει δεν θα πατάς!" και πρόσεχα να μην λασπωθώ, γιατί θα ξαναπήγαινα στην δουλειά.

Εκεί, εκείνη τη μέρα, έτυχε να προσευχηθώ στους αγρούς και να κρατήσω και ενθύμια, εφόσον μου το επέτρεψαν.